Xây dựng chính sách an sinh xã hội phải bảo đảm an sinh, an ninh và an dân

Xây dựng chính sách an sinh xã h???i toàn diện hơn, đa tầng hơn

Ngày 4/12, tại Hội nghị toàn quốc nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính truyền đạt Nghị quyết 42-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Thủ tướng khẳng định, chính sách an sinh xã h???i luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Trong bối cảnh đất nước trải qua các cuộc chiến tranh để lại nhiều hậu quả và hệ lụy xã h???i, cùng với những tác động, biến cố ngoài ý muốn của thiên tai, dịch bệnh thì việc thực hiện các chính sách an sinh xã h???i hơn lúc nào hết cần được quan tâm sâu sắc và toàn diện hơn, có tính đến những yếu tố bất ngờ.

Thủ tướng cho biết, tại Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thảo luận kỹ lưỡng, trên cơ sở bám sát Cương lĩnh của Đảng, Hiến pháp, các quan điểm và định hướng của Đảng về chính sách xã h???i qua các kỳ Đại hội, nhất là Đại hội XIII và kết quả tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW ngày 1/6/2012 một số vấn đ?? về chính sách xã h???i, dành nhiều thời gian thảo luận một cách dân chủ và đã thống nhất cao ban hành Nghị quyết mới (Nghị quyết 42-NQ/TW ngày 24/11/2023) về "Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới".

Truyền đạt các nội dung chính của Nghị quyết tại Hội nghị lần này, Thủ tướng Phạm Minh Chính tập trung vào một số vấn đề trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết, với 5 nội dung chính: Các yếu tố nền tảng của chính sách xã h???i; đánh giá khái quát 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW ngày 1/6/2012; sự cần thiết ban hành Nghị quyết về đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i; những nội dung chính của Nghị quyết 42-NQ/TW; những điểm mới nổi bật của Nghị quyết 42-NQ/TW.

Về sự cần thiết ban hành Nghị quyết mới về đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i, Thủ tướng cho biết sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW, chúng ta cơ bản đã đạt được mục tiêu tổng quát đã đề ra; tuy nhiên vẫn còn những hạn chế, bất cập cần tập trung khắc phục, giải quyết trong thời gian sớm nhất.

Cùng với đó, yêu cầu đổi mới và phát triển đất nước trong giai đoạn mới đòi hỏi phải tiếp tục mở rộng, đổi mới và nâng cao chất lượng chính sách xã h???i, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về việc cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Thủ tướng nêu rõ, bối cảnh mới và thực tiễn quản lý phát triển xã h???i đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện, xây dựng chính sách an sinh xã h???i toàn diện hơn, đa tầng hơn, hiện đại hơn, bao trùm và bền vững hơn, bảo đảm an sinh, an ninh, an dân, nhất là trước những cú sốc và nỗ lực phấn đấu vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Cùng với sự phát triển của đất nước, nhu cầu của nhân dân về thụ hưởng các chính sách xã h???i ngày càng cao hơn cả về số lượng và chất lượng, trong đó có tiếp cận các dịch vụ xã h???i cơ bản.

Nghị quyết Đại hội XIII yêu cầu nhận thức đầy đủ và bảo đảm định hướng xã h???i chủ nghĩa trong các chính sách xã h???i; tăng cường quản lý phát triển xã h???i, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã h???i, tính bền vững trong các chính sách xã h???i, nhất là phúc lợi xã h???i, an ninh xã h???i, an ninh con người. Triển khai đồng bộ, toàn diện các mục tiêu kinh tế, tiến bộ, công bằng xã h???i và môi trường, trên cơ sở đó, đổi mới, phân bổ nguồn lực hợp lý để nâng cao hiệu quả phát triển xã h???i. Xây dựng và thực hiện đồng bộ thể chế, chính sách phát triển xã h???i, quản lý phát triển xã h???i bền vững, hài hòa.

Phân tích về một số mô hình chính sách xã h???i điển hình trên thế giới hiện nay, Thủ tướng nêu rõ, chúng ta lựa chọn mô hình chính sách xã h???i phù hợp với đặc điểm, điều kiện, hoàn cảnh nước ta.

Những điểm mới, nổi bật của Nghị quyết 42-NQ/TW

Trình bày những nội dung chính của Nghị quyết 42-NQ/TW (về quan điểm; mục tiêu và tầm nhìn; nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu; tổ chức thực hiện), Thủ tướng Phạm Minh Chính đồng thời chỉ rõ những điểm mới nổi bật của Nghị quyết này.

Về cách tiếp cận và tên gọi, Nghị quyết 42-NQ/TW có sự điều chỉnh về tiếp cận, từ bảo đảm và ổn định sang ổn định và phát triển; gắn với quản lý phát triển xã h???i bền vững, nâng cao phúc lợi xã h???i toàn dân, bảo đảm an sinh xã h???i, an ninh con người, an ninh xã h???i.

Nghị quyết kết hợp hài hoà giữa tiếp tục bảo đảm an sinh xã h???i, các chính sách xã h???i khác để bảo đảm ổn định xã h???i, đồng thời tập trung cho phát triển, tiến bộ xã h???i thông qua phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực, phát triển tầng lớp trung lưu gắn với quản lý phát triển xã h???i bền vững và làm động lực phát triển kinh tế, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trên cơ sở đó, tên gọi của Nghị quyết số 42 được xác định là "tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới" (Nghị quyết 15-NQ/TW của Trung ương có tên gọi là "một số vấn đ?? về chính sách xã h???i giai đoạn 2012-2020").

Về phạm vi, Nghị quyết 42-NQ/TW đã mở rộng ra toàn bộ các nhóm chính sách xã h???i cho tất cả các đối tượng trên nguyên tắc bảo đảm tính toàn dân, toàn diện, bao gồm 5 nhóm: (1) Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng; (2) Chính sách lao đ???ng, việc làm, phát triển nguồn nhân lực; (3) Chính sách bảo đảm an sinh xã h???i; (4) Chính sách về nâng cao phúc lợi xã h???i và bảo đảm tiếp cận dịch vụ xã h???i; (5) Chính sách đối với nhóm yếu thế, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người có hoàn cảnh khó khăn ở vùng sâu, vùng xa.

Về quan điểm, Nghị quyết 42-NQ/TW đưa ra 4 nhóm quan điểm vừa có tính kế thừa, phát huy, vừa có tính đổi mới, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Nghị quyết 42-NQ/TW nhấn mạnh một số quan điểm sau: Đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã h???i theo hướng toàn diện, hiện đại, bao trùm, bền vững; chính sách xã h???i phải đặt trong tổng thể quản lý phát triển xã h???i bền vững; giải quyết hài hoà các quan hệ xã h???i, chăm lo con người và vì con người; tăng trưởng kinh tế gắn với bảo đảm chính sách xã h???i; đầu tư cho chính sách xã h???i là đầu tư cho phát triển; đổi mới công tác quản lý Nhà nước; tăng cường phân cấp, phân quyền. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã h???i và nhân dân; động viên sự tham gia tích cực của Nhân dân, doanh nghiệp; khơi dậy khát vọng phát triển, ý chí tự lực, tự cường, phát huy truyền thống, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc

Về mục tiêu và tầm nhìn, Nghị quyết 42-NQ/TW xác định rõ mục tiêu tổng quát đến năm 2030: Xây dựng hệ thống chính sách xã h???i theo hướng bền vững, tiến bộ và công bằng; hoàn thiện chính sách an sinh xã h???i đa dạng, đa tầng, toàn diện, hiện đại, bao trùm, bền vững; phát triển thị trường lao đ???ng linh hoạt, hiệu quả, hội nhập quốc tế. Đồng thời, đưa ra 37 chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030.

Nghị quyết xác định tầm nhìn đến năm 2045: Hệ thống chính sách xã h???i phát triển toàn diện, bền vững, tiến bộ và công bằng, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã h???i cho nhân dân; nằm trong nhóm quốc gia có chỉ số phát triển con người (HDI) cao trên thế giới.

Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, trên cơ sở kế thừa các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nêu tại Nghị quyết 15 và để bảo đảm thực hiện các quan điểm, mục tiêu, chỉ tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Nghị quyết 42-NQ/TW đưa ra 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp mang tính tổng thể, hệ thống, toàn diện về: Nâng cao nhận thức; nâng cao hiệu lực, hiệu lực quản lý nhà nước; chính sách ưu đãi người có công với cách mạng; lao đ???ng, việc làm; an sinh xã h???i; phúc lợi xã h???i; dịch vụ xã h???i; hợp tác quốc tế; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị trong thực hiện chính sách xã h???i. Trong khi đó, Nghị quyết 15-NQ/TW tập trung vào 3 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu (về chính sách ưu đãi người có công, bảo đảm an sinh xã h???i và giải pháp thực hiện).

Thủ tướng Phạm Minh Chính đặc biệt nhấn mạnh nhóm nhiệm vụ, giải pháp xây dựng hệ thống an sinh xã h???i bảo đảm định hướng xã h???i chủ nghĩa, không để ai bị bỏ lại phía sau. Nghị quyết chỉ đạo phát triển hệ thống an sinh xã h???i toàn diện, có tính chia sẻ giữa Nhà nước, xã h???i, người dân và giữa các nhóm dân cư, bảo đảm bền vững và công bằng xã h???i.

Thủ tướng cũng cho biết, Nghị quyết có nhiều điểm mới, không chỉ quan tâm đến đời sống vật chất mà còn quan tâm đến đời sống tinh thần cho người dân; có chính sách trợ cấp cho gia đình có trẻ em, hỗ trợ cho người không có khả năng lao đ???ng, người thu nhập thấp; phấn đấu nâng mức chuẩn trợ giúp xã h???i theo hướng đảm bảo mức sống tối thiểu, sàn an sinh xã h???i quốc gia là định hướng quan trọng của Đảng trong giai đoạn tới. 

Lưu ý những yếu tố bất ngờ, Thủ tướng nhấn mạnh: "Đại dịch COVID-19 cho thấy những bài học kinh nghiệm trong công tác dự báo, phát hiện, phòng ngừa dịch bệnh trên diện rộng bao gồm cả hạn chế của hệ thống y tế cơ sở vì vậy chú trọng phát triển mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng, nâng cao chất lượng dự báo, giám sát, phát hiện, phòng ngừa có hiệu quả dịch bệnh, đảm bảo an ninh y tế là những điểm mới của Nghị quyết.

Thủ tướng chỉ rõ một số điểm trọng tâm cần lưu ý trong Nghị quyết 42-NQ/TW: Tập trung xây dựng và phát triển thị trường lao đ???ng linh hoạt, đa dạng, hiệu quả, bền vững và hội nhập (bảo đảm việc làm bền vững và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực). Bảo đảm mọi người dân được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ xã h???i cơ bản (giáo dục, y tế, văn hoá, thông tin, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường). 

Cùng với đó, xây dựng Khung quốc gia về thích ứng già hoá dân số và điều chỉnh tỉ suất sinh thay thế. Phấn đấu Việt Nam là quốc gia tiên phong trong Chương trình thúc đẩy toàn cầu về việc làm và an sinh xã h???i hướng đến chuyển đổi công bằng theo sáng kiến của Liên hợp quốc và Tổ chức Lao đ???ng Quốc tế (ILO).../.